ÖRÜMCEK AĞLARI
464 okunma

ÖRÜMCEK AĞLARI

ABONE OL
Nis 2, 2021 14:10
ÖRÜMCEK AĞLARI
0

BEĞENDİM

ABONE OL
 

Bilim adamları dünyada 35.000 örümcek türü olmasına rağmen tür sayısının yaklaşık olarak 180.000 tür olabileceğini tahmin etmektedirler.  Örümcek ağları, örümceğin vücudunda üretilen ve örümceğin arka ayaklarıyla iki açıklıktan (memecik) dışarı çekilen ipekten yapılır. Tüm örümceklerin ayaklarında iki pençe vardır, ancak ağ ören örümceklerin üç pençesi vardır. Sadece ipeği çekmek için değil, aynı zamanda ağın iplerini tutup serbest bırakmak ve ağ boyunca hareket ederken tutuş sağlamak için de kullanılmaktadır. Bu ağlar proteinlerden oluşmaktadır. Bu  ağlar içerisindeki proteinler bir düzen içerisinde dizilmişlerdir.

Örümcekler iki tip ipek salgılamaktadır.

Yapışkan İpek: Avı yakalamak için kullanılan bu ipek (ağ) esnek ve ıslaktır; ağın spiral ipliklerini oluşturur.

Yapışkan Olmayan İpek veya Çekme ipi: Yapışkan ipeğin;  üzerine dokunduğu ağı güçlendirmek ve yapısal destek sağlamak için kullanılan bu ipek (ağ) sert ve kurudur.

 

         Bir ağın gücü sadece eğrilmiş ipeğin gücüne değil, aynı zamanda ağın tasarımına da bağlıdır. Ağ, herhangi bir parçası rahatsız edilirse, örümceği tuzağa düşürülen ve mücadele eden böceklerle beslenme konusunda uyaran bir tepki hissedilecek şekilde inşa edilmiştir.

Ağ örerken örümcekler; ördükleri alandaki başarısızlıklarını tolere etmek için;  tüm ağın bozulmasına neden olmayacak, yalnızca başarısız olan bölümü kaybedecek şekilde kurgulamaktadırlar.

Örümcekler aynı zamanda ipeği yiyebilmekte ve ardından yeni ağlar yapmak için “geri dönüştürerek” ağlarını yeniden kullanabilmektedir.

Ağların birden fazla amacı vardır, ancak en önemlisi böcekleri yemek için tuzağa düşürmektir.

Örümcekler ağlarını başlıca şu amaçlarla kullanılmaktadır:

*.Bir yerden bir yere hareket etmek.

*.Yaşama alanlarının girişlerini korumak.

*.Yumurta keselerini örtmek.

Örümcek ağları çevresel kimyasının indikatörü görevini üstlenmektedirler. Avustralya’da mağaralar da kireçtaşı kemelerinde ki kurşun ve çinko seviyelerinde ki azalmalarını örümcek ağlarında ki suda çözünebilir iyonlar sayesinde tespit etmektedirler. Bilim adamları, belirli bir ağırlıktaki örümcek ağının aynı ağırlıktaki çelikten yaklaşık beş kat daha güçlü olduğunu keşfetmişlerdir. Çok daha az yoğun olan örümcek ipeği, yaklaşık 1.3 GPa gerilme mukavemetine sahipken, çeliğinki 1.65 GPa’dır (Anonymous, 2020).

Örümcek ipeği, hem doğal hem de insan yapımı liflerden daha iyi performans gösteren dünyadaki en sert lif konumundadır. Bu amaçla araştırmacılar; biyomateryal çalışmalarında rekombinant örümcek ipeği üretim modellemeleri üzerimde çalışılmaktadır (Salehi and Scheibel, 2018). Biyomimetikte örümcek ağı modelleri kullanılarak farklı yapılar dizayn  edilmektedir (Resim 2). (Anonymous, 2020 b). Tıp çalışmalarda örümcek ağları sentetik olarak üretilerek antibiyotikli bandaj üretiminde kullanılmakta, örümcek ağı benzeri materyaller tıp alanının çeşitli dallarında kullanılagelmektedir (Harvey et al., 2016).

Üç tip ağ tipi vardır. Bunlar;

Küresel  ağlar (Orb) , Huni veya tabakalaşmış ağlar (Funnel  or sheet), düzensiz ağlar (ev örümcekleri; cob web ) (Resim  1).(Wilgers, 2016). Örüümcek türlerinin tanılanmasında bu ağların şekilleri de kullanılabilmektedir.

Resim 1. Ağ Çeşitleri (Wilgers, 2016).

Resim 2. Örümcek Ağlarından Esinlenerek Dizayn Edilen Bazı Yapılar (Anonymous, 2020 b).

Örümcek ağları ile ilgili söylenecek çok söz var. Bu yazıda bunlara tam manasıyla değinmek mümkün değil. Ancak; doğanın bu harika canlılarının oluşturduğu  ağ materyallerin ileri ki yıllarda daha detaylı çalışılması bilim için değer taşımaktadır.

Sağlıcakla kalın.

Prof.Dr.İNANÇ ÖZGEN

Fırat Üniversitesi

Biyomühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi

Kaynaklar

Anonymous, 2020a. https://spideridentifications.com/spider-facts/spider-web. Alıntılanma Tarihi: 12.01.2020.

Anonymous, 2020 b. https://www.sutori.com/story/biomimicry-in-architecture-spider-web-concept-and-behavior-in-design–9VBrkakv7qv6i7gcmc1KJnYJ. Alıntılanma Tarihi: 12.01.2020.

David Harvey, Philip Bardelang, Sara L. Goodacre, Alan Cockayne, Neil R. Thomas. , 2016;  Antibiotic Spider Silk: Site-Specific Functionalization of Recombinant Spider Silk Using “Click” ChemistryAdvanced Materials1604245 DOI: 10.1002/adma.201604245.

Salehi, S. and T. Scheibel, 2018. Biomimetic spider silk fibres: from vision to reality. Biochemist 40(1):4-7.

Wilgers, D., 2016. Investigating Community Food Webs: The Ecological Importance of Spiders. https://www.sciencefriday.com/educational-resources/investigating-community-food-webs-ecological-importance-spiders/. Alıntılanma Tarihi: 01.12.2020.

Yazarın Tüm Yazılarını Görmek İçin TIKLAYINIZ

 

 

 

 

Bu yazı yorumlara kapatılmıştır.

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.