ANADOLU’nun ÇADIRDA OTURAN YÖRÜYENLERİ

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Yörük kelimesi etimolojik açıdan çok fazla tartışılmış kelimelerden birisidir. Türkmen ve Yörük kelimesinin tarihi vesikalarda eş anlamlı kullanıldığını belirten Eröz’e göre Yörük kelimesi yörümek fiilinden türeyen bir isimdir ve yörüyen, bir yerde durmayan, göçküncü, konar-göçer, göçebe olan anlamlarına gelmektedir.

Eröz, Yörümek fiilinden yapılma Yörük kelimesinin aynı zamanda Anadolu’ya gelip yurt tutan göçebe Oğuz boylarını (Türkmenleri) ifade eden bir kelime olduğunu kaydeder. Oğuzlar, Türkmenler ve Yörükler üzerine çalışmaları ile bilinen Faruk Sümer’e göre de Yörük adı yörü-fiilinden -k ekiyle yapılmış bir isim olup yörüyen anlamına, deyim olarak ise göçebe anlamına gelmektedir. Sümer, Kanunnamelerde de Yörük deyiminin göçebe yaşayış şeklini ifade ettiğini kaydetmektedir. XVI. Yüzyıl Osmanlı tahrir defterlerinde Halep Türkmenleri, Yeni il ve Dulkadirli ilinin de bazen bu adla, yani Yörükan-ı Haleb, Yörükan-ı Dulkadiriyye şeklinde anıldıklarını ifade eder.

Yörüklerin yayıldıkları sahalar ise Kızılırmak yayının batısından İçeli’de içine alacak şekilde çekilecek çizginin batısında kalan bölgeler ile Rumeli toprakları olarak tespit edilmiştir. Bundan dolayı, Anadolu’nun batı bölgelerinde XVII. Yüzyıldan önce konar – göçerlik edenlere ve bunların kurdukları köylere “Yörük” veya “Yörük – köyü”, bahsedilen yüzyıldan sonra buralara gelen konar – göçerlere de “Türkmen” denilmiştir. Eröz ve Sümer gibi Türkay’da Yörük deyiminin iyi ve çabuk yürüyen, göçebe, Anadolu’nun çadırda oturan Türkmenleri, bir yer de yerleşmeyen göçebe halkı anlamlarına geldiğini, bunların, Anadolu’ya ve oradan Rumeli’ye yayılmış Türkmen toplulukları olduğunu ifade etmektedir diye belirtir.

Görüldüğü üzere “Yörük” Anadolu ve Rumeli’de konar-göçer hayatı yaşayan Türk kabilelerine verilen bir isimdir. Yörüklerin başında bulunan kişinin ise “mir-i Yörükan” veya “Yörük Beyi” olarak adlandırıldığı görülmektedir.

Dulkadir(1997: 11-13),Yörüklerin Anadolu’da veya Rumeli’de oturdukları bölgelerin adını aldıkları gibi, kendi eski adları ile de anıldıklarını kaydetmektedir. Örneğin Anadolu Yörüklerinin bazılarının adları şunlardır. İçel Yörükleri, Alaiye Yörükleri, Tekeli Yörükleri, Bursa Yörükleri, Haruniye Yörükleri, Maraş Yörükleri, Ankara Yörükleri, Eğridir Yörükleri, Arac Yörükleri, Taraklı Yörükleri, Murtana Yörükleri, Nacaklı Yörükleri, Nasırlı Yörükleri, Eski Yörük, Toraman Yörükleri, Tacirleri Yörükleri, Tor yörüğü. Rumeli Yörüklerinin adları ise şu şekildedir: Tanrı Dağı Yörükleri, Naldöken Yörükleri, Kocacık Yörükleri, Ofcabolu Yörükleri, Vize Yörükleri, Yanbolu Yörükleri, Selanik Yörükleri.

Saygılarımla…