0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

 

Küresel kirleticiler tarafından giderek daha fazla bozulan çevresel koşullar nedeniyle iklim değişikliğinden kaynaklanan problemlerle, tarımsal üretimde ki azalmalar gelecek yüzyıllarda insan nüfusunun ihtiyacını karşılamayacak konuma gelecektir.  Bu zorlukların üstesinden gelmek için tarım sistemlerinin acil olarak yenilenmesi gerekmektedir. Tarımın bu sıkıntılara göğüs germesinde ki en büyük şansı yine doğanın kendisidir. Çünkü;  ekosistemin çoğu, doğa tarafından sağlanan hizmetler, besin döngüsü,  Zararlı yönetimi, düzenleme ve tozlaşma gibi etkenlerle,  tarımsal üretime doğrudan katkıda bulunmaktadır. Bunların sağlıklı işleyişi için ekosistem hizmetleri ile tarımın sürdürülebilirliğini sağlamak önemli bir koşuldur.

Bu ekosistemler içerisinde tozlayıcılar önemli rol oynarlar. Böcek tozlaştırıcılar değerli ve sınırlı kaynaklardır. Çiftçiler dünya çapındaki 20.000 ila 30.000 arı türünün yalnızca 11’ini yönetebilmekte, bunlar içerisinde bal arısı ilk sırada olmaktadır. Bu türlerin birçoğu risk altındadır. Bal arısının da içinde olduğu, Apis‘ cinsine ait özgü parazitler ve patojenler bal arısı sayılarında sayıların da büyük düşüşlere neden olmuştur.  Özellikle tarla ve bahçe kenarlarında entomofil olan yabani bitkilerin varlığını korumak, arı yani polinatör varlığını korumak için en büyük çaba olmalıdır. Çünkü; bugün doğada bulunan birçok bitkinin varlığı, birçok meyvenin ve sebzenin bulunuşu tozlayıcılar sayesinde olmaktadır. Arı olmadan hayat olmaz. Arı olmadan yaşam, arı olmadan tokluk olmaz.  Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) yaklaşık olarak bu yüzyılın sonunda sıcaklık artışının 1.1-6.4 ° C arasında değişeceğini bildirmektedirler. İklim değişikliği küresel ekosistemler üzerinde büyük etkiler yaratacaktır. Yakın zamanda yapılan bir araştırmada şu hususlara dikkat çekilmiştir: “Bitki-tozlayıcı etkileşimleri, iklim koşullarındaki değişikliklerden etkilenebilir. İklim değişikliğinin mahsul tozlaşması üzerindeki etkilerine ilişkin verilerin hala sınırlı olması” bu konuda yapılan çalışmaların azlığından kaynaklandığı çeşitli raporlarla bildirilmiştir. Bu raporda şu hususlara dikkat çekilmiştir.

1.Tozlaşmanın global ölçekte ürün üretimi üzerine etkilerinin gözlemlenmesi, sonuçlarının kaydedilmesi ve bu konuda araştırmaların yürütülmesi,

2.Tozlayıcı ve entomofil (Böcek tarafından tozlaşan) böcekler tarafından tozlaşan ürünlere sıcaklık hassasiyetinin etkileri ile ilgili mevcut verilere genel bir bakış ortaya koymak,

 

3.İklim değişikliğinin tozlaşma üzerindeki etkilerini belirlemek için, tozlayıcı etkileşim verilerinin kaydedilmesi ve yönetiminin sağlanması,

4.Entomofil (Tozlayıcı) yabani bitkilerinin korunması,

5.Yüksek tür çeşitliliğine ait ekosistemleri koruma altına almak,

6.Habitat analizleri yaparak arıların beslendiği gıda zincirinin haritasını çıkarmak,

7.Ortamlardaki mevsimsel çiçek varlığının haritalandırmasının yapılması,

8.Doğal sulak alanların korunmasını sağlanması (Hazar gölü, Cip Baraj gölü gibi),

9.Maksimum günlük sıcaklık değerlerinin il ve bölgeler bazında ortaya çıkarılmasını sağlanması,

10.Don ile maruz kalınacak gün sayısının gerçek değerler ekseninde ortaya çıkarması,

11.Özellikle bahar ayı sıcaklıklarının izlenmesi, geç oluşan çiçek varlığının polinatörlere etkisinin ortaya konulması,

12.Şehir planlamalarında çiçekli bitkilerin varlığının arttırılarak korunması,

13.Polinatörlerin besin aradıkları düşük rüzgar hızı, orta sıcaklık derecesi ve güneşli gün sayılarının mevsimlik ve yıllık bazda ortaya konulması,

14.Yüksek sıcaklıklar, uzun süreli şiddetli yağmur ve geç don olaylarının belirlenmesi ve gözlemlenmesi,

15.Çiftçilerin ekim dikim zamanlarının bu değerler ekseninde şekillenmesi, tozlayıcı faktörlerini tek yıllık bitkilerde göz önünde bulundurulması,

16.İstilacı bazı zararlı türlerin iklim değişikliğinden faydalanıp tozlayıcı varlığına etkileri gözlemlenmelidir.

17.Artan sıcaklığın patojen varlığında çiçek durumlarına olan negatif etkilerin gözlemlenmesi,

18.Mahsul çiçeklenme fenolojisinin, iklim değişkenleri değiştirilerek düzenlenebileceği yöntemlerinin araştırılması,

19.Özellikle sera gibi kapalı ortamlarda iklim değişikliği senaryolarıyla türlerin davranışlarındaki değişimlerin gözlemlenmesi,

20.Türlerin ürünleri ziyaret sıklığı, ürünlere olan bağımlılıkları ve ürün değişimlerinden etkilenmelerinin önüne geçilecektir.

Fotoğraf: Kjøhl et al., 2011.

Bu inceleme ve önerilen yaklaşımlar aracılığıyla proaktif bir risk değerlendirme yaklaşımı yapılarak ülkelerin tozlaşma kayıplarına karşı planlama oluşturması, gelecek yıllarda en önemli önceliklerimiz içerisinde olmalıdır.

Sağlıcakla kalın.

Prof.Dr.İNANÇ ÖZGEN

Fırat Üniversitesi

Biyomühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi

Literatür:

Mariken Kjøhl, Anders Nielsen and Nils Christian Stenseth, 2011.  Potential effects of climate change on crop pollination.  Food and Agriculture Organization of the United Nations

Viale delle Terme di Caracalla, 00153 Rome, Italy, 49 s.

Yazarın Tüm Yazılarını Görmek İçin TIKLAYINIZ