0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

 

Müslüman Bilim adamlarında son yüzyıllarda meydana gelen, Batılı bilim adamları karşısında aşağılık kompleksinin temelinde kendine inanmamak ve geçmişte ki önemli bilim adamlarının yaptıklarını önemsememek olduğunu dünkü yazımızda vurgulamış ve bu işe Biruni’nin hayatını okumakla başlamamız gerektiğini söylemiştim. O halde Biruni’nin bilim adamı temelinde bazı önemli görüşlerine değinmekte fayda var diye düşünüyorum. Biruni’nin çalışmalarında bir bilim adamına yakışan iki özellik vardır: 1– Özgür ve yansız davranmak. 2- Müsbet bilime ve akla uygun olmayan boş ve temelsiz görüşlere kapılmamak (Anonymous, 2020). Bilimde hurafelere yer olmadığını savunmuştur.

Biruni; bilimsel yöntemle çalışmayı seven bir kişiliğe sahipti. Bulduğu bilgiyi doğrulamak için farklı kaynakları karşılaştırır ona göre hüküm ve kesin kanı oluştururdu. Gözlem ve deneye esas çalışır, bilimsel gerçekliğe uyması halinde zaman zaman Astrolojiye başvurabilirdi.  Araştırdığı konuyu; nitelik, nicelik, deliller ve özellik açısından incelerdi. Gözlem ve incelemeleri sonunda sonuç çıkarmayı başarırdı. Biruni, insana değer vermiş, insanların inanç ve düşüncelerinin farklı olduğuna dikkati çekmiş, ancak dünya uygarlığının gelişmesinin bu çeşitlilik sonucu geliştiğini vurgulamıştır. Yani düşünce farklılığının gelişim için büyük bir sermaye birikimi olduğunu vurgulamıştır. Hoşgörüsü, eleştirici zihniyeti, gerçeğe değer verişi, cesareti, özgür düşüncesi ve deneylerden sonuç çıkarması bilim insanı açısından en önemli özelliklerindendi. Bîrûnî’nin mevcut eserlerinin hiçbirinde milliyeti hususunda herhangi bir açıklama yapmamıştır.

Biruni’nin önemli tespitlerin biri de bir bilim dalında uzmanlaşmak isteyen kişinin bütün bilimlerin genel ilkelerini bilmesi gerektiğini söylemiştir. Yani Ziraat bilimiyle uğraşan bir bilim insanının coğrafya, mühendislik, sosyoloji, tıp ve eczacılık gibi bilim dallarının temel ilkelerini kavraması gibi. Bugün üniversitelerde parçalı fakültelerin ortak noktada buluşmaması ve bireysel çalışması, bilimler arası diyaloğun ve işbirliğinin eksik olmasından dolayıdır. Avrupa ve Amerika’da mevcut konular içerisinde, özellikle fen bilimleri konusunda çalışan uzmanlaşmış kişilerin ortak çalışma konularında bir araya gelebildiği görülmektedir. Bugün; Covid 19 aşı çalışmalarında ülkemiz bilim insanlarının özellikle de  Veteriner fakültesi temel bilgisini almış uzman kadrosunun; aşı geliştirme için Biyoloji, Tıp, Biyomühendislik, Veterinerlik ve yaşam bilimleri temelli bilim dallarıyla ortak çalışabilme ve işbirliğine açık yeni çalışmaları ortak koordine edebilme durumu, ümitvar sonuçları da beraberinde getirmiştir.

Bîrûnî çalışma disiplini olarak çok titizdi. İhtisas sahibinden bilgi alır, gerektiğinde diğer bilim adamları ile birlikte çalışırdı. Nitekim Sıvanu’l-Hikme isimli bilim akademisinde ve birçokfırsatta diğer bilim adamları ile ortaklaşa çalışmıştır (Günay, 2013). Dünyanın oluşumu ile ilgili konuyu deniz kenarındaki fosillerden hareketle açıklaması, onun keskin bir gözlemci olduğunu göstermiştir.

 

Biruni dünyada olan her şeyin insanın doğasına uygun yaratıldığını söylemiştir. Her an yaratılışın devam etmesi, insan doğasına uygun yeni virüs ve bakterilerin varlığına ve çıkabilme düşüncesine işaret etmektedir. Biruni; sayıya dayanan her olgunun bir başlangıcının olduğunu savunmuştur. Bilim adamının; hak ve hukuku gözetmesi gerektiğini savunmuştur.

Biruni’ye göre Mutsuzluk Nedenleri ise;

İnsanın yeryüzündeki yaratıkların en seçkini olduğu kıskançlık nedeniyle birbirlerinin elinde olan maddi birikimlere göz diktiği ve bu hususun toplumsal huzursuzluğa neden olduğunu söylemiştir. Kendi inancını, mezhebini ve ailesini ötekilerden üstün görmek, insanlar arasında sürtüşmelere yol açtığı, Hurafeler ve boş inançlar, insanlığın gelişmesini önlemekte ve anlaşmazlıklar doğurduğunu bildirmiştir (Anonymous, 2020). O dönem itibariyle söylenenlerin çağımızın da en büyük sorunu olan çekememe ve birlikte yürüyememe sorununun temelinde yatmaktadır. Suda boğulan birinin, kendisiyle birlikte kurtaranı da sıya çekmesi gibi bir durum belki de mutsuz insanın etrafına yaydığı negatif enerjinin yansımalarıdır. Biruni; dünyevî ihtiraslardan uzak olmanın gerekliliğini savunan bir anlayışla hareket etmiştir. Biruni ve ilmi ile ilgili yazacak çok önemli ayrıntılar mevcut. Bunları ileri ki yazılarda daha detaylı ele alacağız.

Sağlıcakla kalın.

Prof.Dr.İNANÇ ÖZGEN

Fırat Üniversitesi

Biyomühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi

Kaynaklar

Anonymous, 2020. Biruni. İbrahim Agah Çubukçu.  https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/585334. Alıntılanma Tarihi: 23.11.2020.

Günay, N., 2013. Biruni’nin Dinler Tarihine Katkısı. Milel ve Nihal, 10 (3), 85-110.

Yazarın Tüm Yazılarını Görmek İçin TIKLAYINIZ