BDDK; Döviz Varlığı 15 milyonun üstünde olan şirketlerin Türk Lirası kredisi kullanmalarını yasakladı

ABONE OL

News

Haz 27, 2022 08:50

BEĞENDİM

ABONE OL

News

BDDK dün kısaca döviz varlığı 15 milyonun üstünde olan şirketlerin Türk Lirası kredisi kullanmalarını yasakladı. Varlığı 15 milyonun altında olan veya açık pozisyondan dolayı döviz taşıyanlara da türlü yükümlülükler getirdi. Bu önlemlerin ardından dolar kuru sert geriledi ve 17.40’tan 16.50’ye indi. Peki karar neden alındı ve kur neden bu kararın ardından düştü. Edindiğimiz bilgilere göre kararın 3 ana nedeni var.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) dün önemli bir karar alarak kısaca döviz varlığı 15 milyon liranın üstünde olan şirketlere Türk Lirası kredi verilmesinin önüne set çekti. Artık döviz nakit varlığı 15 milyon liradan fazla olan ve toplam aktiflerin veya yıllık satışların yüzde 10’unu aşan bir şirket yeni lira kredisi alamayacak. Bu kararın ayrıntılarını merak edenler için aşağıda açacağız ancak en çok merak edilen ‘neden’ sorusuna cevap arayalım.

İKİ KARARI BİRLİKTE DÜŞÜNELİM

Araştırmalarımız perde arkasında 3 ayrı neden olduğunu gösteriyor. Önem açısından sıralayamayacağımız bu 3 nedenden en ilginç olanı şirketlerin Merkez Bankası’nın ucuz kredi politikasını lehlerine kullanmaya başlamaları nedeniyle BDDK’nın bunun önünü alma isteği. İfade edilen şu: Bazı büyük ve kredibil şirketler hem özel hem kamu bankalarından büyük tutarda kredi alıyor. Bu şirketler yüzde 20’ye mal ettiği krediyi yüzde 50-60 ile Londra swap piyasalarında satıyor. Aradaki karı kolay gelir olarak yazıyor. Satılan bu Türk Lirası da daha sonra nasıl kullanılıyor bilinmiyor. Bu kullanımın TL’ye zarar vermemesi için biliyorsunuz kısa süre önce ‘tahsisli swap’ piyasasına izin verilmesi kararlaştırıldı. Yani yabancıya dedik ki, TL alabilirsin ama bunu bizim hisse senedimiz ve tahvillerimizde kullanmak şart. Bu anlattığımız gerekçenin doğruluğunu BDDK’nın iki gün önce aldığı başka bir karar perçinliyor.

KARAR NE DİYOR?

Karar ne diyor? Bankalar ve finansal kuruluşlar dışındaki yurt içi yerleşik kişilerin, yurt dışı yerleşiklerle türev işlem gerçekleştirmesi halinde, bu kişilere bu Karar tarihinden sonra kullandırılacak olan TL ve YP cinsinden ticari nitelikli nakdi kredilere; sermaye yeterliliği oranı hesaplamasında; kredi riskine esas tutar hesaplanırken kullanılan yaklaşımdan bağımsız olarak, kredi riski azaltım teknikleri, kredi derecelendirme notları ve gayrimenkul ipotekleri dikkate alınmadan yüzde beş yüz risk ağırlığı uygulanacak. Özetle bankalar dışındaki şirketlerin yurtdışı kuruluşlar ile swap yapması imkansız hale getiriliyor. Şirketlerin türev işlem yapması epey zorlaştırılıyor.

KREDİ ALDILAR EVİ OTOMOBİLİ PATLATTILAR

İkinci ve yine aynı önemdeki diğer neden ise Türk Lirası kredi alan şirketlerin sahiplerinin bu kredi ile konut ve otomobil alarak bu alanlardaki fiyatları patlatması. Yani kredi genişlemesinin enflasyona direkt katkı yapması. Hatta bazı şirketlerin kendi faaliyet alanı olmayan alanlarda hammadde, ara mamul alarak fiyatların artışında rol oynadığı konuşuluyor. Bir örnek verirsek, tekstil alanında faaliyet gösteren şirket fiyatların artacağını tahmin ederek demir çelik stoklayabiliyor. Bunun için kredi de tabii ki bankalardan alınan yüzde 20-25 aralığındaki maliyetle alınan ticari kredi.

DÖVİZİ TUTUP TL KREDİ ALIP HARCIYORLAR

Üçüncü ve ilk iki ile aynı derecede önemli neden ise döviz varlığı mevcutken bu varlığa dokunmayıp ödemelerini çektikleri TL kredi ile yapan şirketlerin varlığı. Ekonomi yönetimi kasasında bankada spekülasyon amaçlı (değeri yükselir diye) döviz, altın tutup sonra ihtiyaçlarını ucuz kredi ile karşılayan şirketlere ‘dur’ diyor. Dövizin varsa önce onu bozdur. Hem üretim ve yatırım için ucuz tutulan kredi faizlerini kendi çıkarına kullanma hem dövizi boz ki kur da rahatlasın. Şunu söylemeden geçmeyelim, tabii ki hangi şirkete dövizin ne zaman lazım olacağı belli olmuyor ancak ihracatçılar için döviz tutamama sorunu yok gibi görünüyor. Çünkü bu şirketler zaten döviz kredisi kullanıyor ve düzenleme ile bunun önüne bir engel getirilmiş değil.

KUR GERİLEDİ PİYASA KORKTU

BDDK açıklamasının ardından lira hızlı bir şekilde güçlendi. Faiz konusundaki tutum oldukça net olduğu için ekonomi yönetimi, Merkez Bankası ve BDDK üçgeninde düzenlemeler ana politika dışında ve sistemi zorlayan bir şekilde yapılmaya devam ediliyor. Bu gelişmeler ile aynı 20 Aralık’ın küçük simülasyonu gibi kur da 17.40’tan 16.50’ye gerileyince piyasada kur ve borsada ani düşüş korkusu yarattı. Ancak konu sonradan biraz anlaşılmaya başlayınca hem kur 16.88’e geri çıktı hem piyasa aktörleri biraz rahatladı. Ancak alınan kararların etkisini görmek için önümüzdeki hafta kimden ne ses geliyor onu görmek lazım. Çünkü alınan bir kararın bir tarafı düzeltirken nereyi bozacağı bazı zamanlar hiç belli olmuyor.

İSTİSNALARI DA VAR AMA

Bu kuralın istisnası olarak bazı düzenlemeler de mevcut ama doğrusu hangi şirket bu istisnalardan yararlanmak için bu kadar uğraşacak belli değil. İşte o ayrıntı ve istisnalar:

-İlgili mevzuat uyarınca YP cinsinden kredi kullanması mümkün olmayan Şirketlerle sınırlı olmak üzere, bu Şirketlerin bankaya kredi başvurusunda bulunduğu tarihten itibaren 3 aylık dönem içinde yabancı para net pozisyon açığı bulunduğunu Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşları tarafından (bağımsız denetim kuruluşu) en güncel finansal tabloları üzerinden yapılacak incelemeye göre tespit ettirmeleri ve bu kuruluşlarca onaylanmış belgelerle bankaya başvurmaları şartıyla, bu Şirketlere yalnızca başvuru tarihini izleyen 3 aylık dönemdeki, söz konusu tespit edilen pozisyon açığı ile sınırlı olmak üzere TL cinsinden nakdi ticari kredi kullandırılacak.

– YP nakdi varlıklarının TL karşılığı 15 milyon TL’yi aşmayan Şirketlerin, kredi başvuru tarihi itibarıyla, mevcut YP nakdi varlıkları ile en güncel finansal tablolarına göre aktif toplamını ve son 1 yıllık net satış hasılatını bağımsız denetim kuruluşuna tespit ettirmeleri ve kullanacakları kredinin vadesi boyunca YP nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’yi aşmayacağını beyan ve taahhüt etmeleri, söz konusu beyan ve taahhüdün banka tarafından kontrolünün sağlanmasını teminen Şirketlerin her ayın ilk 10 iş günü içinde bir önceki ay sonu bilançosuna göre YP nakdi varlıklarının, aktif toplamının ve bir önceki ay sonu itibarıyla son 12 aylık net satış hasılatının güncel değerini bankaya iletmeleri şartıyla bu uygulamadan muaf tutulacak.

Lütfen Paylaş