0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Elazığ’da ve ülkemizde motorlu kuryelerin sayısı son yıllardaki hızlı artışla yaklaşık 100 bine ulaştı. Kuryelerin yarısı kayıt dışı çalışıyor, özellikle göçmenlere ve öğrencilere düşük ücret dayatılıyor. Kuryeler yaşadıkları sorunları Gazetemize anlattı.

18 yılını bu işe veren Çağdaş Yavuz: “Biz serseri değiliz, iki teker üstünde evine ekmek götüren emekçileriz.” Dört yıldır kuryelik yapan Aygün Karacakol: “Aşağı inerken çöpümü de atabilir misin diye soruyorlar.” Tüm Anadolu Motosikletli Kuryeler Federasyonu Başkanı Çağdaş Yavuz: “Motorlu kuryeler bir gün kontak kapatsa Türkiye durur.”

Motosikletle kuryelik hizmeti şehirlerde yaygınlaşıyor. Kimi şirketlerin evrak ve eşyalarını taşıyor kimi ise yiyecek siparişlerini yetiştirme telaşıyla gün boyu trafikte koşuşturuyor. Sektör büyüdükçe sorunlar da artıyor. Baskı, mobing, düşük ücret, sigortasızlık, uzun çalışma saatleri gibi birçok sorunla mücadele eden kuryeleri temsil eden Tüm Anadolu Motosikletli Kuryeler Federasyonu’nun başkanı Çağdaş Yavuz, “Motorlu kuryeler bir gün kontak kapatsa Türkiye durur” diyor.

“Biz serseri değiliz, iki teker üstünde evine ekmek götüren emekçileriz”

Tüm Anadolu Motosikletli Kuryeler Federasyonu’nun paylaştığı verilere göre geçen yıl ölümle sonuçlanan 103 motosiklet kazasının 75’i motorlu kuryeler tarafından yapıldı. Kuryeler trafikte pek çok tehlikeyle burun buruna geliyor. En önemli sıkıntıları araçların motosikletleri dikkate almaması. Trafikte pek çok araç sollama yaparken aynalarını kontrol etmiyor ya da sinyal vermeden manevra yapıyor. Yavuz, birçok sürücünün motosiklet kullanıcıları için kaza riski oluşturduğunu bile fark etmediğini bir örnek üzerinden anlatıyor: “Çok riskli bir pozisyonda kaldım ama baktım ki sürücü farkında bile değil. Sonra kırmızı ışık yandı ve yanına gittim. Baktım ki elinde telefon Candy Crush’ta şeker patlatıyor.”

Kendisi de 18 yıldır kuryelik yapan Federasyon Başkanı Çağdaş Yavuz, “Biz serseri değiliz, iki teker üstünde evine ekmek götüren emekçileriz” diye konuşuyor. Yavuz, motorlu kuryelerin sorunlarını konuşmak ve haklarını aramak için önce dernek, sonra federasyon kurduklarını anlatıyor: “Bir şeyler yanlış gidiyordu. Ötekileştiriliyorduk, ne işveren ne müşteri bize saygı duymuyordu. Trafikte de müthiş bir saygısızlık var zaten. En sonunda ‘Bu düzenin değişmesi lazım’ dedik ve önce dernek sonra federasyon kurduk.”

GÖÇMENLER YARI FİYATINA ÇALIŞTIRILIYOR

Türkiye’de çalışan yüz bin motorlu kuryenin en az 50 bininin kayıtsız çalıştığı tahmin ediliyor. Kayıtsızlık beraberinde düşük ücretlendirmeyi getiriyor. Düşük ücretlendirme, özellikle göçmenlere ve tatil dönemlerinde çalışan lise öğrencilerine dayatılıyor. Bir kurye günlük ortalama 150-200 TL arası para kazanırken, göçmenler ve ehliyetsiz kuryeler günlük 50-60 lira arasında değişen ücretlere çalışıyor. Yavuz “Göçmenlerin mağduriyetinden yararlanıyorlar, emeklerini sömürüyorlar” diyor.

Yavuz, kamuoyunda motorlu kuryelerin kötü bir imajı olduğunun altını çiziyor ve bu imajı değiştirmek, motorlu kuryeliği itibarlı bir meslek haline getirmek için çalıştıklarını söylüyor: “Trafik kurallarına uyan, ilk yardım eğitimine vakıf, işitme engellilerle iletişim kurabilecek kadar eğitimli çalışanları olan saygın bir meslek haline getireceğiz.”

Motorlu kuryeler, birçok kez trafik kurallarını ihlal ederek kaldırımdan gittikleri, kırmızı ışıkta geçtikleri ya da ters yöne girdikleri için şikâyet alıyor. Yavuz’a göre, bunun sebebi hız baskısı: “İnsanlar kaldırımdan, ters yönden gitmemizden ve refüjden atlamamızdan şikâyet ediyor ama sipariş verdikleri zaman ‘acil gelsin’ diye not düşüyor. İşveren de kuryeye baskı yapıyor, ‘acil acil’ diye. İlk önce bunu düzeltmemiz lazım. Kuryelerin de önce can güvenliğini düşünerek teslimat yapması lazım. 20 liralık paket için ölmeye değmez.”

Kuryelere sigorta yapılırken meslek kodları dikkate alınmıyor. İşveren, kuryeyi garson ya da komi olarak sigortalıyor. Çalıştırdığı kuryenin sigorta primini tam maaşı üzerinden yatıran işveren sayısı yok denecek kadar az, sigorta primleri genellikle asgari ücret üzerinden yatırılıyor.

‘AŞAĞI İNERKEN ÇÖPÜ ATAR MISIN?’

4 yıldır yarı zamanlı motokuryelik yapan Erol Keke zaman zaman müşterilerden akıl almaz taleplerin geldiğini söylüyor: “Bize kendi özel ihtiyaçlarını aldırmaya çalışıyorlar. Mesela siparişin fişinin üstüne ‘kurye gelirken sigara alabilir mi, alkol alabilir mi’ diye not bırakıyorlar. Bunun dışında bir gün biri, ‘ aşağı inerken çöpümü atabilir misiniz?’ diye sordu bana.”

Erol Keke , tam zamanlı kuryelerin izin günlerinde çalışıyor. Buna meslek jargonunda izin çevirme deniliyor. Şu anda sigortasız çalıştığını ve işverenlerin sigortasız çalışmayı çok sıradan bir şeymişçesine rahatlıkla teklif ettiğini söylüyor: “Özellikle okulların kapandığı yaz dönemlerinde 18 yaşından küçük, ehliyetsiz motorcular devreye gidiyor. Bu gençler ortalama ücretin altına rakamlara, ehliyetsiz ve sigortasız çalıştırıyorlar, yaz dönemlerinde ailelerine yük olmamak için harçlıklarını çıkarıyorlar. Bizden daha düşük fiyata çalıştıkları için onları tercih ediyorlar.”

MOTOKURYELERİN SORUNLARININ ARAŞTIRILMASI ÖNERGESİ AKP VE MHP’NİN OYLARI İLE REDDEDİLDİ

Binlerce motokuryenin eylemleri devam ederken TBMM gündeminde de motokuryelerin sorunları vardı. Ancak, motokuryelerin sorunlarının araştırılması önergesi AKP ve MHP’nin oyları ile reddedildi.

‘Çok ağır koşullarda çalıştırılıp sömürülüyorlar’

CHP İstanbul Milletvekili Yüksel Mansur Kılın, bugün Meclis kürsüsünden motokuryelerin sorunlarını ve taleplerini anlattı.

TBMM Genel Kurulu’nda söz alan CHP Milletvekili Yüksel Mansur Kılın, “900 bin motokurye yaşam savaşı veriyor” dedi.

‘Bir gecede sendika hakkı ellerinden alındı’

Motokuryelerin  çok ağır koşullarda çalıştırıldığını ve ağır biçimde sömürüldüğünü dile getiren Kılın, “Pandemi koşullarında canı pahasına çalışarak hayatın akışını sağladılar. Çalıştıkları şirketler değerlerini kat be kat artırdılar. Âmâ motokuryeler sefalet ücretleriyle çalışmaya zorlanıyorlar. Bir gecede binlerce motokuryenin iş kolu değiştirilerek sendikaya üye olma hakları ellerinden alındı. “dedi.

‘Bakanlıklar sessiz’

Kılın, iktidarın 100 binlerce motokuryeyi  e-ticaret sektörünün devasa çarklarının arasına terk ettiğini vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ticaret Bakanlığı, motokuryelere ölümüne baskı kuran şirketlerin erken teslimat kampanyalarına karşı sessiz. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 100 binlerce motokuryenin kayıtışı çalıştırılmasına, iş sağlığı ve güvenliğinin ihlal edilmesine  karşı sessiz. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, yüzlerce motokuryenin ölümüne neden olan “Katil Bariyerlerin düzenlenmesi, motokuryelerin köprü ve tünellerden güvenli şekilde geçişlerinin sağlanması taleplerine karşı sessiz. Maliye Bakanlığı, Motokuryelerin koruma ekipmanlarından ÖTV, KDV ve gümrük vergilerinin kaldırılması talebine karşı sessiz. İçişleri Bakanlığı, MOBESE kameralarıyla bütün görüntüler elde edilebildiği halde motokuryelerin trafikte yaşadığı kazalar ve sorunların azaltılması için gözleri kapalı.”

‘En temel, en insanca haklarını istiyorlar’

Motokuryelerin en asgari, en temel, en insanca haklarını istediğini ifade eden Kılın, motokuryelerin taleplerini şöyle sıraladı:

“Sendikaya üye olma haklarının tanınmasını, mesleklerinin çok tehlikeli meslek sınıfı kapsamına alınmasını, Ulusal Meslek Standartları Belgesinin zorunlu hale getirilmesini,  koruyucu ekipmanlarından ÖTV, KDV ve gümrük vergisinin kaldırılmasını, park alanları yapılmasını, ‘katil bariyerlerin yeniden düzenlenmesini istiyorlar.“

Kılın, motokurye sorunlarının Meclis’te araştırılmasını sağlayarak motokurye alanını can pazarı olmaktan çıkarabiliriz derken önerge AKP ve MHP’nin oyları ile reddedildi.

Meral Akşener: AK Parti sayesinde ülkemiz dünyanın en eğitimli moto kurye ağına sahip oldu

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, sosyal medya hesabından moto kuryelerin sorunlarına ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu.

Meral Akşener, güvencesiz ve kadrosuz çalıştırılan moto kuryelerin sorunlarını yüksek sesle dile getiriyor.

AKP sayesinde ülkemizin dünyanın en eğitimli moto kurye ağına sahip olduğunu belirten Akşener, “Sağlık sigortası ve yasal güvencesi olmadan, kadrosuz bir şekilde moto kuryelik yapan gençlerimizin köle gibi çalıştırılmalarına asla izin vermeyeceğiz” dedi.

Akşener paylaşımında şu ifadeleri kullandı:

“AK Parti sayesinde ülkemiz dünyanın en eğitimli moto kurye ağına sahip oldu.

Sağlık sigortası ve yasal güvencesi olmadan, kadrosuz bir şekilde moto kuryelik yapan gençlerimizin köle gibi çalıştırılmalarına asla izin vermeyeceğiz.

Bu konunun takipçisi olmaya devam edeceğiz…”