1937 yılında şehre yaptığı ziyaret, aslında ilk ziyareti değildi.1916 yılında 2.Ordu komutanı sıfatıyla da ziyaret etmişti.Bu ziyarette Mustafa Kemal Paşa, silah arkadaşlarıyla birlikte Kurtuluş Savaşını başlatma kararı almış,bir bakıma Kurtuluş Savaşı fikri ilk kez bu aziz vilayette doğmuştu.
Fransız Başvekili ile yapılan anlaşmaya göre iktisadi gelişmesi için yapılacak teşebbüslerde rüçhan hakkı ve Ergani Maden imtiyazı’nın da Fransızlara verilmesi kararlaştırılarakiktisaden de işgale maruz kalmış şehirdi.
Vilayeti Şarkiye Mudafai Hukuku Milliye Cemiyeti’nin kurulduğu vilayetlerden biriydi. Vilayet halkının, kongrenin maksat ve emelinden haberdar edilmesi neticesinde Mamuret-ül Aziz valisi olarak gönderilmiş olan Erkanıharp Miralayı Ali Galip bey,Sivas Kongresi heyeti aleyhine bir takım tertiplere girişmiş ise de halkın sağduyusunda bu girişimler yerini bulmamıştı.İstanbul’dan, Mamuretülaziz valisi olarak gönderilmiş olan Erkanıharp Miralayı’nın kuvayi milliye güçlerine karşı halkı kışkırtmasına rağmen,açık provokasyona,aziz halkı itibar etmemiş,kurtuluş savaşında,genciyle,yaşlısıyla,kadınıyla erkeğiyle, varıyla yoğuyla vatanını savunmuştu.
Bu güne kadar 13 ayrı medeniyete ev sahipliği yapmış Harput’u da içinde barındıran,Sultan Abdulaziz zamanında bayındırlaştırılan vilayet,Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurulması’ndan sonra da muasır medeniyetler seviyesine çıkma yolunda ilerleme kaydetmiş ,kültürü, tarihi yanında, çalışkan, konuksever halkı ile de çağdaş bir kent olarak ‘Doğu’nun İncisi’ olmuştu.
Coğrafi kaderinin sonucu olarak vilayet ve civarında 1874 yılında 7,1; 1875 yılında 6,7; 1905 yılında 6,8; 2010 yılında 6,1;2020 tarihinde 6,7;2023 yılında 7,7 büyüklüğünde depremler görmüş zelzeleler diyarıydı.Son olarak 13.12.2023 tarihinde sokaklarını saatlerce dolaştığım bu kederli kent,’Her şey seninle başlar’ dercesine, tüm felaketlere rağmen yeniden ayağa kalkmayı,vazgeçmeden,yılmadan hayata tutunmayı bilen şehir olduğunu adeta cadde ve sokaklarına kazıyordu.
Medeniyetler diyarı,kurtuluş savaşının fikren başladığı, kahraman, cefakar, misafirperver, insanı aziz,azığı bol olan Elazık ismiyle müsemma,gakgoşlar diyarı Mumuretül Aziz,El’Aziz il, Elazığ’ımıza benden selaam olsun.
Bundan böyle gündeme dair dönemsel yazılarımla sizlerle olacağım.Yeniden görüşmek üzere.
Av.Abdullah YILMAZ
News
