0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Irak Türkmen siyasi kuruluşlarını bir araya getirmek için 1995 yılında Erbil’de kurulan Irak Türkmen Cephesi, 1997 tarihinde Erbil’de yapmış olduğu 1. Türkmen Kurultayı’nda  ”7 Ekim” tarihini, Türkmen Milli Bayram olarak Türkmen Kurultayı’nda kabul edildi. Çile dolu tarihlerinde dönüm noktası olan bu karar yakın tarihimizin önemli noktalarındandır. Peki Türkmenlerin bu çile dolu tarihlerinde neler olmuş kısaca bahsedelim.

Göçebe olarak bilinen bu topluluk Uygur Devletini kuran bir topluluktur.

Üçoklar ve Bozoklar denilen kayı boyunun temelini oluşturmuştur.

10.yy da islamiyeti seçen topluluk Selçuklu hakimiyetine girmiş ve Horasan’a göç etmiştir.

Moğol istilasıyla Irak, İran, Suriye ve Anadolu’nun değişik yerlerine yayılan topluluk farklı coğrafyalarda destanlarını yazmışlardır.

İran ve Orta Asyada kalan Türkmenler büyük sıkıtılar çekmişlerdir.

Bayırbucak Türkmenleri bir nebze bu süreci onlara göre daha rahat atlatmışlardır.

Bu topluluğun Suriye’deki savaşta Hatay sınırında bulunan Türkmen dağında ki efsanevi direnişleri halen belleğimizde.

19.yy’da İran saldırılarında büyük kayıplar vermişler, Osmanlı’nın 93 harbinde Ruslara yenilmeleri ile büyük kayıplara uğrasalar da, Ruslara Orta Asya’da büyük mağlubiyetler yaşatmışlardır. Halk orta asyada 1991 yılında bağımsızlıklarını kazanmışlardır.

Tarihi dizilerle; eşsiz geçmişe sahip milletin temelini atan Selçuklu’nun kuruluşunda Türkmen boylarının katkısı yadsınamaz (Soofizadeh, 2019).

Türkmen Şair Mahtumkulu Pırâgî ‘nin şu şiirinde Türkmen ulusunu engin Türkçesiyle belirtmiştir.

Önü Ardı Bilinmez

Yomut, Göklen gayret edip kendinden

Kurdu ordu, önü ardı bilinmez

Sığmayıp çıktı Dahhan çölünden

Yürür yolu, konan yurdu bilinmez.

Üç bin süngücüsü vardı yiğitten

Dört bin filcisi var kale yıkardan,

Teke, Salır hücum etse yukardan

Düşmanın namerdi bilinmez, merdi bilinmez

Mahtumkulu  Ali’nindir bu meydan

Ne iş tutar, görün, bu Omar, bu Osman.

At nefesiyle doldu zemin ve asuman,

Horasan’ın toprağı bilinmez (Delice, 2017).

Yine Irakta bulunan ve Türkmenli olarak ifade edilen Musul ve Kerkükte yaşayan türkmen topluluklarının Irak’ın kurucu halkları arasında gösterilmemeleri de bakış açısını net bir şekilde gösteriyor (Kayıran ve Saygın, 2011). Irak Türkmenlerinin İŞİD’le yaptıkları mücadelede Irak hükümeti tarafından yok sayma politikaları, onların bağımsızlıklarını ilan etme noktasında dönüm noktası olacağı söylenmekte. Türkiye ne kadar güçlü olursa, Irak Türkmenlerinin de o kadar güçlü olacağı aşikardır.

Sağlıcakla kalın.

Prof.Dr.İNANÇ ÖZGEN

Fırat Üniversitesi

Biyomühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi

Yazarın Tüm Yazılarını Görmek İçin TIKLAYINIZ

Literatür

Delice, T. B., 2017. Mahtumkulu’nu Şiirleriyle Tanımak. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2 (1): 81-100.

Kayıran, M. ve S. Saygın., 2011. Irak Türkmenleri. 3: 273-292.

Soofizadeh, A., 2011. Oğuz Türkmen araştırmaları Dergisi, 3 (1): 158-170.