0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Araştırma yaparken rastladığım ve ilgimi çeken; Dünyanın ilk 100 entellektüeli  içerisinde  9. ve 31. sıralarında yer alan Pulitzer ödüllü Jared Diamond’ın “Toplumlar daha iyi nasıl yaşlanır? konulu konferansında önemli olan noktaları özetlemek istiyorum.

Diamond; geleneksel toplumlar içinde yaşlanma hakkının Amerikan toplumunun yaşlanma hakkı arasındaki farklılıklara değinmiştir.

*.Geleneksel toplumların insan toplumunun nasıl yönetileceğine yönelik önemli deneyimleri ve bu deneyimlerinin oluşumunda binlerce doğal deneyin olduğu.

*.Geleneksel toplumların uyguladıkları adetlerin ve yaşam biçimlerinin, gelişmiş toplumlar tarafından zavallı ve küçük görülmemesi, ne de romantize edilmemesi gerektiği, ancak özenilecek ve kıskanılacak ve kendimize uyarlayabilir miyiz? denilecek birçok yönünün olduğunu bildirmiştir.

*.Diamond; ABD’de yaşlı olan birçok insanın çocuklarından, erken yaşlarındaki arkadaşlarından ayrı olarak çoğunlukla huzurevlerinde yaşadıklarını, geleneksel toplum içerisinde yaşayan insanların ise  çocuklarının, akrabalarının ve ömürlük arkadaşlarının yanında geçirdiklerini söylemiştir.

*.Ancak bu toplumlarda yaşlılara olan davranışların çok daha kötüden-daha iyiye uzanan bir değişkenlik gösterdiği,

*.Yaşlılara karşı geleneksel toplumların davranışlarının toplumdan topluma değiştiği bu durumun yaşlıların yararına ve toplum değerlerine bağlı olduğu,

*.Geleneksel toplumda ki yaşlıların tarımsal faaliyetlerde ve üretimde rol aldıkları, torunlarına bakmaları, aile içerisinde liderlik pozisyonlarından dolayı siyaset, geleneksel tıp, din, eski şarkılar ve marşlar ve danslar konusunda bilgi sahibi olmaları,

*.İnternet ile tanışmayan geleneksel toplum yaşlılarının tecrübeleri ile kriz durumları ve hayatta kalma ve ölüm arasında ki farkı açıklayan bilginin toplumun yaşlılara bakış açısını ve tavır çeşitliliğini ayarladığı,

*.Toplumun kültürel değerlerinin yaşlılara karşı tavır değişikliğini belirlediği, örneğin Doğu Asya’da Konfüçyus’un evlatların büyüklere karşı bağlılıklarının onun “Hürmet” anlayışıyla birleştiği,

*.ABD’de iş başvurularında yaşlı insanların büyük dezavantajlara sahip olduğu, hastanelerde doktorların zamanlarının ve imkanlarının sınırlı olması durumunda tedavi imkanlarından gençlerin önlerinde yaşayabilecekleri daha çok yıl olduğundan yaşlılardan öncelikli olarak tedavi edilme imkanına sahip olduğu,

*.Protestan iş ahlakında çalışmaya değer veren toplumsal yaklaşımının, çalışamayacak durumda olan yaşlılara saygı duyulmaması anlayışını körüklemesi,

*.ABD vatandaşlarının aşırı öz güven anlayışlarının içgüdüsel olan özgüven eksikliği ve bağımsız olmayan yaşlıların küçümsenmesine olanak vermesi,

*.Reklamlarda popüler marka reklamlarında oynayan yaşlı nüfusun memnuniyet belirtisi gösteren emojiler de gençler gibi mutluluk belirtisi göstermemesi ve bu imajlarının marka reklamlarında oldukça belirgin olması ki yaşlı nüfusun rol aldığı reklamın emekli evlerini ve emekli maaşlarını konu alması,

*.Amerikalıların her beş yılda bir taşınmaları ve bu nedenle çocuklarından ve arkadaşlarından uzakta ölmelerinin olasılığının artması,

*.Gelişmiş toplumlarda ki yaşlıların, geleneksel toplumdaki yaşlılardan daha az yararlı olmaları,

*.Bunun gerekçeleri içerisinde bilgiye sahip olmak için artık gelişmiş toplumların yaşlılara ihtiyaç duymadan Google veya kitaba bakılması,

*.Teknolojik gelişme hızının yaşlı geleneksel toplumda yavaş olması, geçmişte öğrenilen bir bilginin yaşlılar tarafından gençlere aktarılmasının daha fazla olanak dahlinde olması,

Diamond;  bu farklılıklara değindikten sonra ABD toplumuna bir takım önerilerde bulunmuştur.

Bu önerilerinin temel perspektifinde önemli sayılabilecek bir saptama da;

“Onların artık yapamayacağı birçok şeyin yanında, Gençlerden daha iyi yapabilecekleri birçok şeyin olduğunu fark etmek “anlayışı” ve bunlardan gençlerin faydalanması gerektiği yaklaşımıdır.

Yaşla birlikte iyileşen diğer değerli özellikler “tecrübe, insanları ve insan ilişkilerini anlama, kendi egonuzu yenerek diğer insanlara yardım edebilme ve ekonomi ya da karşılaştırmalı tarih benzeri bilgi sahalarında disiplinler arası düşünebilme” gibi özellikler olarak sunulmuş ve bu özelliklerden gençlerin en üst düzeyde faydalanabilmenin yollarını araması gerektiği tavsiye edilmiştir.

Özetle Diamond; bu varsayımları ve saptamalarında geleneksel toplumların birçoğunun;  ihtiyarlarını çağdaş ve büyük toplumlardan daha iyi kullandığını ve onlara daha tatmin edici hayatlar sunduğunu belirtmiştir.

Ülkemiz koşullarında geleneksel toplum ile çağdaş toplum arasında gel gitler yaşayan toplumun yaşlılara verdiği değer ve onların toplum içerisinde ki rollerinin detaylı incelenmesi gerekmektedir. Huzur evlerinin sayısının daha çok artacağı, tekil mikro ailelerin çoğalmasıyla geleneksel toplumdan çağdaş topluma geçişte , ülkemizde de daha fazla ikilem yaşanacağı bir gerçektir.

Bugün Covid 19 salgınında 65 yaş üstü vatandaşların sokağa çıkma yasağında ilk etapta düşünülmesi onların psikolojilerini yıkıma uğratan ve değersizleştiren bir duruma sokmasına neden olmaktadır. Tedbirler noktasında onların korunmasına yönelik bu adımı desteklemiş olsam da, ilerleyen süreçte genç nüfusun bu konuda daha dikkatsiz ve sorumsuz davrandığını, 65 yaş grubu ve üzeri vatandaşlarımızın belirli saatlere sığdırılan özgürlüklerinin onları çok daha fazla incittiğini görebilmekteyiz.

Geleneksel toplumun değerini bilen sağlıklı günler dilerim

Sağlıcakla kalın.

Prof.Dr.İNANÇ ÖZGEN

Fırat Üniversitesi

Biyomühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi

Yazarın Tüm Yazılarını Görmek İçin TIKLAYINIZ