0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Badem bitkisi ile ilgili yazılacak çok şey var.

Yıl 2005. Diyarbakır’da çalıştığım dönemde değerli hocam Doç.Dr. Halil Bolu, Badem Zararlıları ile ilgili TÜBİTAK projesi hazırladığında o dönemin araştırmacıları ne gerek vardı bu projeye. Dağda doğal olarak yetişmesi dışında bölgede çok da önemli bir bitki değil diyen bazı işgüzarlar yok değildi. Proje süresince Elazığ, Diyarbakır ve Mardin illerinde badem alanlarında bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri üzerinde araştırma yaparak onlarca yayını bilim dünyasına kazandırdık. Halen devam eden projemde bunun bir parçası.

Bu dönemden sonra gerek Orman Bakanlığının ve gerekse o zaman ki ismi ile Tarım ve Köy işleri bakanlığının katkıları ile birçok ilde kapama badem bahçeleri yaygınlaşmaya başladı. Özellikle Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri bu süreçten çok iyi faydalandılar. Şanlıurfa Bozova’da antepfıstığı ile rekabet edecek bir yetiştirme söz konusu. Badem’in su isteğinin çok fazla olmaması küresel ısınmada önemli bir bitki konumuna gelmesini sağlayacaktır.

Gelelim aziz şehir’e ve çevresine. Ağın ilçemizin toprakları yıllarca iyi değerlendirememişti. Ancak çocukluk dönemlerimde anneannemle badem sirkelemeye gider,  bademin beyaz toprakları ne kadar sevdiğine şahit olurduk. Yıllar sonra bu süreçten faydalanan girişimciler sayesinde Ağın ilçesi Badem adası konumuna geldi. Ne mutlu bu sürece destek verene ve uygulatana. Gurur duymamak elde değil. Ağın’ı bahar ayında uzaktan seyrettiğinizde badem çiçeklerinin Ağın’a düğün havası yaşattığına şahit oluyoruz.

Önemli badem çeşitlerinin (Ferragnes ve Ferraduel) ilimize adaptasyonunun üst seviyede olması, ceviz dışında badem plantasyonları ile dikkat çeken Cuma çiftliğinin yetiştirme ve fidancılık noktasında katkıları, yine özel sektörün fidan yetiştiriciliği noktasında ki ilerlemeleri Elazığ ilinde değerlendirilemeyen kıraç arazilerinde düğün havasının esmesi sağlandı ve sağlanmaya devam ediyor. Orman ağaçlandırma projeleri ve 50 yıllığına hazine arazisi kiralama çalışmaları ile plantasyonlar artmaya başladı.

Sadece yetiştiricilik ve direkt tüketim mi? Tabi ki Hayır !. Bu süreçte sadece yetiştiricilik alnında değil, Badem yan ürünleri teknolojileri ve değerlendirilme imkanlarının artması ilimiz sanayisine büyük katkılar sağlayacaktır. Badem ezmesinin ile özgü tatlarla çeşitlendirilmesi, gıda sektörüne yönelik alternatif badem yan ürünü tatlarının coğrafi işaretlere sokulması değerlidir.

Özellikle badem yağı bu anlamda büyük önem taşımaktadır. Zengin bir E vitamini içeriği bulunmakta, alternatif tıp için bulunmaz bir kaynaktır. Yaşlanmayı engellediği gibi kalsiyum, çinko, demir, fosfor, selenyum, bakır, magnezyum ve niasin içeriği ile şifa kaynağıdır. Cilt bakımı için mükemmel bir kaynaktır.

Elazığ ilinde özellikle üniversite bünyesinde açılacak Alternatif TIP Enstitüsü kapsamında badem ve doğal bitkiler alanında araştırmaların yapılması,  Gıda Mühendisliği (kapanma aşamasında), Tıp fakültesi, açılması muhtemel Ziraat fakültesi ile bu çalışmaların yaygınlaşması değerlidir.

Badem’in beyaz çiçeklerinde açan umutlar geleceğimiz olsun.

Sağlıcakla kalın.

Prof.Dr.İNANÇ ÖZGEN

Fırat Üniversitesi

Biyomühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi

Yazarın Tüm Yazılarını Görmek İçin TIKLAYINIZ